Fluorkoolwaterstoffen, beter bekend als F-gassen, vormen een groep van door de mens gemaakte gassen die in de afgelopen decennia een prominente rol hebben gespeeld in diverse industriële toepassingen. Van koelkasten en airconditioners tot spuitbussen en schuimblazende middelen, F-gassen hebben onze moderne wereld in vele opzichten vormgegeven. Deze gassen zijn echter niet zonder controverse, en dat om een goede reden.
F-gassen zijn bekend om hun hoge Global Warming Potential (GWP), wat betekent dat ze, wanneer ze in de atmosfeer vrijkomen, bijdragen aan het broeikaseffect in veel grotere mate dan koolstofdioxide (CO2). Hoewel ze slechts een klein deel uitmaken van de totale broeikasgasemissies, kan hun impact op de opwarming van de aarde veel significanter zijn vanwege hun vermogen om warmte vast te houden.
De toenemende bezorgdheid over klimaatverandering heeft geleid tot internationale overeenkomsten en regelgeving gericht op het verminderen en uiteindelijk elimineren van het gebruik van deze gassen. In dit artikel duiken we dieper in de wereld van F-gassen, verkennen we hun geschiedenis, gebruik en de inspanningen die worden geleverd om hun impact op onze planeet te minimaliseren.
Welke F-gassen zijn er in warmtepomp land?
F-gassen worden veel gebruikt in warmtepompen. Iedere warmtepomp maakt gebruik van een koudemiddel en in vrijwel alle gevallen betreft dit een F-gas. Dit zijn de meest voorkomende F-gassen van dit moment:
- R32 (Difluormethaan):
- GWP: 675
- Opmerking: R32 is een enkelvoudig koudemiddel dat momenteel vaak wordt gebruikt in warmtepompen en airconditioningsystemen. Het heeft een relatief lagere GWP vergeleken met andere F-gassen, maar nog steeds vele malen hoger dan R290!
- R134a (Tetrafluorethaan):
- GWP: 1.430
- Opmerking: R134a wordt voornamelijk gebruikt in auto-airconditioningsystemen, maar soms ook in warmtepompen. Het heeft een relatief hoge GWP, waardoor er gezocht wordt naar alternatieven.
- R410A:
- GWP: 2.088
- Opmerking: R410A is een mengsel van R32 en R125. Het wordt veel gebruikt in residentiële airconditioningsystemen en warmtepompen. Door het hoge GWP wordt het echter uitgefaseerd in veel regio’s.
Voorheen werd er ook nog veel gebruik gemaakt van R22, dit is al een groot aantal jaren verboden. Een recent geïntroduceerd koudemiddel (geen F-gas) is R290, ook wel bekend als propaan. Dit middel heeft een GWP van 3, zeer gelijkwaardige eigenschappen als bestaande koudemiddelen en is daarmee een zeer kansrijke opvolger van alle huidige koudemiddelen. Het middel is alleen zeer brandbaar en mag daarom alleen in zeer kleine hoeveelheden worden gebruikt in warmtepompen.
Strengere regelgeving
Zeer recent heeft het Europees Parlement besloten op F-gassen sneller uit te faseren. De volgende data zijn hierbij van belang:
- 5 oktober 2023: Akkoord bereikt over aanpassingen van de F-gassenverordening door het Europees Parlement, de Raad van Ministers en de Europese Commissie.
- Vanaf 2027: Nieuwe monoblock-warmtepompen en monoblock-airconditioning met een capaciteit van minder dan 12 kW mogen geen F-gassen met een GWP (Global Warming Potential) hoger dan 150 meer bevatten.
- Vanaf 2032: F-gassen worden volledig verboden in monoblock-warmtepompen en monoblock-airconditioning.
- Vanaf 2035: F-gassen (zoals R32 en R410A) zijn niet meer toegestaan in nieuwe split-airco’s en -warmtepompen.
- 2040: Er wordt bekeken in hoeverre F-gassen nog nodig zijn.
- 2050: F-gassen worden volledig uitgefaseerd.
Warmtepompen: wat nu?
Op dit moment zijn vrijwel alle nieuw geïnstalleerde warmtepompen voorzien van een F-gas als koudemiddel. Ook het als groen aangeprezen R32 is in feite al over een aantal jaren verboden. Met een gemiddelde levensduur van warmtepompen van 15 jaar is daarom de eerste vervanging bedacht in 2035-2040. In die periode zijn alle bestaande F-gassen in monoblock én split uitvoeringen niet meer toegestaan. Alle warmtepompen die we nu dus naar binnen brengen moeten dan vervangen worden door een warmtepomp met een ander koudemiddel. Dit kan grote gevolgen hebben voor de opstelruimte én (zeker bij split systemen) de verbinding tussen binnen en buiten. Het is dus nú tijd om al voorbereid te zijn op die toekomst door bijvoorbeeld de tracés allemaal bereikbaar te houden of nu al te kiezen voor koudemiddelen met een zeer lage GWP.
Meer weten hierover? Neem dan contact met één van ons op!