Hoe de mens leert van de natuur.
De mens is veel bezig met de energietransitie en hoe dit zo efficiënt mogelijk kan plaatsvinden. Maar de natuur kan ons ook laten zien hoe we dit kunnen doen. Dit heet biomimicry: het nabootsen van natuurlijke vormen, processen en ecosystemen om duurzame, regeneratieve oplossingen te ontwerpen. Om een idee te geven van wat dat precies inhoudt, hebben we hieronder een aantal vormen van biomimicry op een rij gezet.
De Shinkansen hogesnelheidstrein (Japan)
Het bekendste voorbeeld van biomimicry komt uit Japan. Daar gingen creatieve ontwerpers op zoek naar een oplossing voor geluidsoverlast van treinverkeer. Als een hogesnelheidstrein een tunnel inrijdt, veroorzaakt dit namelijk een sonische knal vanwege het drukverschil. Deze knallen gaven veel overlast voor omwonenden. De oplossing voor dit geluidsprobleem vonden de ontwerpers in de vorm van een kleine blauwe fladderaar: de ijsvogel. Deze vogel kan met de vorm van zijn snavel in het water duiken zonder een plons te creëren en zijn prooi te waarschuwen. Door dezelfde vorm toe te passen op de neus van de hogesnelheidstrein, veroorzaakt de trein geen knal en hoeft niet meer af te remmen bij tunnels. De trein oogt dan wel een beetje als een vreemde vogel, omwonenden zijn weer blij.
Niet alleen in de technologie is biomimicry een nuttige oplossing. Ook in de bouw kunnen we principes uit de natuur toepassen op onze methodiek. Hieronder bespreken we enkele voorbeelden.
Eastgate Centre (Harare, Zimbabwe)
Het bekendste voorbeeld van biomimicry in de bouw is het het kantoorgebouw Eastgate Centre, ontworpen door architect Mick Pearce. In regio’s dichter bij de evenaar kost het koelen van gebouwen veel energie. Om deze uitdaging op een duurzamere manier aan te pakken, is er inspiratie gehaald uit de termietenheuvels. Termietenheuvels staan in warme gebieden waar de temperatuur extreem kan fluctueren. Door passieve koeling en schoorstenen kunnen de termieten ervoor zorgen dat er in elke ruimte verse lucht beschikbaar is en de temperatuur gelijk blijft, dag en nacht, het hele jaar door. Door toepassing van het koelingssysteem van termietenheuvels gebruikt de Eastgate Centre maar 10% van de energie die normale kantoorgebouwen nodig hebben.
“The Gherkin”, Swiss RE-tower (Londen, United Kingdom)
Deze wolkenkrabber, ontworpen door Norman Foster, is geïnspireerd op het ‘venusmandje’. Deze zeespons is opgebouwd uit glasvezels met een traliestructuur. Door deze structuur kan de zeespons gemakkelijk meebewegen met de zeestroming. Hetzelfde principe is van toepassing op The Gherkin: door de ronde vorm is het gebouw beter bestand tegen windvlagen en creëert het gebouw externe drukverschillen die het natuurlijke ventilatiesysteem aandrijven. Ook helpt de ronde vorm met het verspreiden van de lucht binnen het gebouw. Omdat het hele gebouw bestaat uit staal en glas is er tevens meer lichtinval dan bij een gewone wolkenkrabber.
Dives in Misericordia (Bergamo, Italië)
Ontwerper Richard Meier heeft zich voor dit gebouw laten leiden door de lotusplant. Deze plant heeft bladeren die erg hydrofoob zijn. Dit zorgt ervoor dat vuil zich hecht aan de waterdruppens, en zo makkelijk wegspoelen tijdens een regenbui. Ditzelfde principe heeft Meier toegepast op de glooiende zijkanten van het pand in Bergamo: met speciaal zelfreinigend beton is de microscopische structuur van het lotusblad nagebootst en de schil van het pand waterafstotend gemaakt. Hierdoor blijft het gebouw mooi wit en kost het bijna geen onderhoud.
Wat kunnen we leren van biomimicry?
Hoewel biomimicry vaker een pronkstuk van een architect lijkt dan een daadwerkelijke manier van bouwen, gaat het toch verder dan het maken een uniek design. De energietransitie is een ‘relatief’ nieuw probleem waar de bouw nieuwe oplossingen voor moet zoeken. Een kantoorgebouw dat 10% van de energie nodig heeft vergeleken met conventionele kantoorgebouwen is niet langer een toekomstdroom maar de realiteit.
Door met een breder perspectief te kijken naar de wereld om ons heen kunnen we rekening houden met alle duurzaamheidsfacetten in ons ontwerp. Dit vereist meer planning en organisatie voor de architect en de projectplanner, maar zal meer opleveren voor de duurzaamheid van een gebouw. Ons advies? Begin eens met anders kijken. Maak een boswandeling of ga naar het strand. Zoom in op hoe de natuur enkelvoudige problemen oplost. Observeer hoe ecosystemen reageren op invloeden van buitenaf. Zo kan de mens blijven leren van de natuur. Dat is de inspiratie die de bouw nodig heeft.
De bovenstaande oplossingen worden momenteel verder onderzocht in een praktische setting. Blijf onze nieuwspagina dus in de gaten houden voor updates over dit onderwerp! Toch nu al op zoek naar meer informatie over het duurzaam ontwerpen van je installaties? Onze experts helpen je daar graag bij! Neem dan contact op met ons team en vraag naar de mogelijkheden.
