Veel opdrachtgevers willen duurzame keuzes maken, maar lopen vast op de kosten. Logisch, want je kan je geld maar een keer uitgeven. Toch is het risicovol om alleen naar terugverdientijd te kijken. Want niet elke duurzame maatregel verdient zich (snel) terug op papier. Maar kan wél enorme impact hebben op comfort, gezondheid, waarde van vastgoed én ons klimaat.

Voor installateurs en adviseurs is het thema terugverdientijd van grote relevantie. Installateurs zijn vaak degenen die subsidies aanvragen of het traject daaromheen begeleiden, al kunnen ook externe partijen, zoals wij, hier ook bij ondersteunen. Voor adviseurs ligt hier een kans om hun toegevoegde waarde te tonen door verschillende scenario’s inzichtelijk te maken. Zo krijgt de opdrachtgever de ruimte om een weloverwogen keuze te maken, ook als de meest duurzame optie niet per se de kortste terugverdientijd heeft.

Maar wie alleen op cijfers stuurt, loopt het risico verkeerde keuzes te maken. Want wat als je nu een oude gasketel goedkoop kunt vervangen, maar daarmee jezelf vastzet in verouderde en/of minder duurzame techniek? Soms is hetgeen nu ‘duurder’ is, later juist voordeliger, en vooral beter voor het klimaat. Een goed voorbeeld hiervan is de isolatie van gevels en daken. Hoewel dit soms pas na tien jaar of langer is terugverdiend, blijft het de rest van de levensduur van het gebouw functioneren zonder onderhoud of vervanging (in tegenstelling tot bijvoorbeeld een warmtepomp). Bovendien verhoogt goede isolatie het energielabel van een gebouw, wat direct bijdraagt aan de waarde van het vastgoed. Daartegenover staat het risico van desinvestering: wie nu kiest voor een nieuwe cv-ketel, loopt kans zichzelf vast te zetten. Vanaf 2030 geldt namelijk label A als minimumeis voor kantoren, en ook voor andere gebouwen komen er verplichte labels. De kans is dus reëel dat die ‘goedkope’ ketel over een paar jaar alsnog moet wijken voor een warmtepomp, om aan de regelgeving te voldoen.

Dus, wie uitsluitend stuurt op terugverdientijd, mist het bredere plaatje. Duurzaamheid draait niet alleen om kosten, maar ook om verantwoordelijkheid. Sommige maatregelen leveren misschien minder financieel voordeel op, maar wél grote milieu-impact. En andere maatregelen zijn nu misschien wel de goedkopere optie, maar op langere termijn niet meer. Daarom is het essentieel om verstandige keuzes te maken. Niet alleen op basis van de cijfers van vandaag, maar ook op basis van visie en impact. Want we moeten als samenleving een enorme inhaalslag maken om de klimaatdoelen te behalen.

Laten we terugverdientijd concreet maken met PV-panelen als voorbeeld. In het verleden werd je er financieel haast rijk mee gerekend. De investering voor een gemiddeld systeem voor woningbouw bedroeg circa €4.000, zonder dat daar toen nog subsidie voor beschikbaar was. Toch leverde het geld op; je gebruikte de opgewekte stroom zelf of leverde deze terug aan het net, waarvoor je keurig werd beloond via de salderingsregeling. Bij grotere projecten (groot verbruik), waar wij ook bij betrokken zijn geweest, golden bovendien andere kWh-tarieven én bestonden er wél subsidiemogelijkheden, wat deze investeringen nóg lucratiever maakte. De verwachte terugverdientijd lag toen rond de 7 jaar en werd in de praktijk ook daadwerkelijk behaald, met vaak een levensduur van 15 (omvormer) tot 25 jaar (pv-panelen). Vanaf dat moment leverde de installatie puur winst op. Maar sindsdien is er iets veranderd: de salderingsregeling stopt vanaf 1 januari 2027. Dat betekent dat de energie die PV-paneleneigenaren terug leveren aan het net niet langer verrekend worden met eigen verbruik. Het gevolg? De oorspronkelijke terugverdientijd klopt niet meer automatisch met de realiteit van vandaag.  

Hoe die realiteit eruitziet, verschilt per type gebruiker. In de zakelijke markt zien we bijvoorbeeld een ander patroon dan bij woningen. Daar wordt het grootste deel van de energie juist overdag gebruikt, wanneer de zon schijnt en PV-panelen het meest opleveren. Hierdoor is er minder sprake van saldering dan bij woningen, waar het verbruik meer over de dag verspreid ligt. Saldering vindt in de zakelijke markt vooral plaats in het weekend of bij overschot, wat invloed heeft op het rendement en dus op de terugverdientijd.  

Betekent dat dat zonnepanelen niet meer interessant zijn? Zeker niet. Het dwingt ons wél om verder te kijken dan alleen de rekensom. Want hoewel de financiële opbrengst verandert, blijven de technische en duurzame voordelen overeind. Elk project vraagt daarom om maatwerk. Kijk dus verder dan alleen het beschikbare dakoppervlak: stem het aantal panelen bijvoorbeeld af op de energiebehoefte van het gebouw en dek daarmee eerst de baseload plus een realistisch percentage extra. Het heeft vaak weinig zin om het hele dak vol te leggen als die energieopbrengst niet efficiënt benut kan worden. 

Terugverdientijd is een belangrijk uitgangspunt, maar geen absolute waarheid. Energieprijzen, wetgeving en technologie zijn altijd in beweging en niemand heeft een glazen bol om dit perfect te voorspellen. Juist daarom is het noodzakelijk om ook andere factoren mee te wegen bij investeringsbeslissingen. Toepasbaarheid, duurzaamheid en toekomstbestendigheid zijn minstens zo belangrijk. En ook de geplande gebruiksduur van het gebouw telt mee: hoelang wil je het pand nog blijven gebruiken? Voor PV-panelen geldt vaak een opwekkingsgarantie van 25 jaar. Aanpassingen aan installaties zijn doorgaans eenmalige kosten. Zelfs bij een terugverdientijd van tien jaar kan het dus rendabel zijn. Ons advies: laat je niet uitsluitend leiden door cijfers, maar kijk breder. Wij gaan die uitdaging graag voor je aan.